Image

Γύρω από μερικά που είπε ο Δημήτρης Κουτσούμπας στο Φεστιβάλ της ΚΝΕ (2)

Είχα υποσχεθεί στο προηγούμενο σημείωμά μου να αναφερθώ σ’ αυτή τη μόνιμη επωδό για “μόνιμα και σταθερά”, που επαναλήφθηκε και στην ομιλία του Δημήτρη Κουτσούμπα στο Φεστιβάλ της ΚΝΕ στις 25 Σεπτεμβρίου 2021.

Στον δεύτερο τόμο του Δοκιμίου της Ιστορίας του ΚΚΕ 1949-1968 γίνεται λόγος για σαφή “οπορτουνιστική επίδραση στο ΚΚΕ κατά τις δεκαετίες 1950 και 1960”, στις σελίδες της Επιθεώρησης Τέχνης, της Αυγής, της Ελληνικής Αριστεράς, σε έργα των Εκδόσεων “Θεμέλιο”, καθώς και σε σειρά κεντρικών εκδηλώσεων. Σε σχετική δε υποσημείωση, την 1138, διευκρινίζει ότι για τις εκδηλώσεις εννοεί τις δύο Εβδομάδες Σύγχρονης Σκέψης που οργανώθηκαν στην Αθήνα τον Μάιο του 1965 και 1966, στις οποίες αφιερώνει λίγες γραμμές για να σημειώσει μεταξύ άλλων: “Πολλές από τις απόψεις που αναπτύχθηκαν αντικατόπτριζαν το γενικότερο οπορτουνιστικό, αναθεωρητικό πνεύμα της εποχής” (βλ. σελ. 536 και 537 του Δοκιμίου).

Κρίμα, διότι δεν λογαριάζεσαι πνευματικά πολιτικά με μερικές γραμμές, όταν έχεις απέναντί σου πνευματικούς και πολιτικούς ογκόλιθους, Έλληνες και ξένους, που κατέθεσαν την πνευματική και πολιτική τους σκέψη και εμπειρία, καταγεγραμμένη σε 570+685 σελίδες, ήδη από το 19661.

Ανάμεσά τους και ο Σαμ Λίλλυ, υφηγητής του Πανεπιστημίου του Νότιγχαμ τότε, ένα από τους σημαντικότερους προοδευτικούς επιστήμονες και στοχαστές της Μεγάλης Βρετανίας. Οι έρευνές του στον τομέα της κοινωνιολογίας των θετικών επιστημών θεωρούνταν διεθνώς ότι πρώθησαν αποφασιστικά τον προβληματισμό γύρω από τα πολύπλοκα θέματα που η τεχνολογική επανάσταση έθεσε στην ανθρωπότητα2.

Στην Α’ Εβδομάδα Σύγχρονης Σκέψης μίλησε για τις συνέπειες της σύγχρονης τεχνολογικής επανάστασης και σε σεμινάριο για τους σύγχρονους προσανατολισμούς στην εκπαίδευση – οι ομιλίες του και οι ερωταποκρίσεις έχουν συμπεριληφθεί στο βιβλίο Α’ Εβδομάδα Σύγχρονης Σκέψης 12-20 Μάη 1965, Εκδόσεις Θεμέλιο 1966, σελ. 193-227 και 229-259 αντίστοιχα.

Πόσο θα είχε ωφελήσει μα την αλήθεια και η απλή ανάγνωση αυτών των σελίδων:

α) στην αναλυτική, στην επεξηγηματική επιχειρηματολογία γύρω από τα οφέλη της τεχνολογικής επανάστασης για τη ζωή των δισεκατομμυρίων απλών ανθρώπων του πλανήτη και φυσικά και της πατρίδας μας, αν αυτά τα οφέλη δεν τα κατάπινε ο καπιταλισμός και ο πόλεμος, όπως τόνιζε ο Σαμ Λίλλυ, και

β) στη μετάθεση του αιτήματος των “μόνιμων και σταθερών” από τη δουλειά, την εργασία δηλαδή, στο εισόδημα και τους ανθρώπινους όρους ζωής, πράγμα που αποδεικνύει άλλωστε δυνατό ο Σαμ Λίλλυ, προσθέτοντας και τούτο:

“Ο κόσμος τώρα αλλάζει τόσο γοργά που θα γίνει αναγκαίο να εξακολουθεί κανείς να μαθαίνει σ’ ολόκληρη τη ζωή του. Κι όχι να μαθαίνει τυχαία με την εμπειρία, αλλά να μαθαίνει συνειδητά με μια σχεδιασμένη διαδικασία συνεχούς εκπαίδευσης και επανεκπαίδευσης.

Από την επαγγελματική πλευρά, η τεχνολογική ανάπτυξη είναι τόσο γοργή, που τα προσόντα που αποκτά κανείς … μπορεί σε δέκα χρόνια να είναι ολότελα άχρηστα. Έτσι είναι αναγκαίο ν’ αρχίζει κανείς μια νέα τέχνη ή ένα νέο επάγγελμα δυο και τρεις φορές μέσα στο διάστημα της ενήλικης ζωής του…

Θα πρέπει λοιπόν ν’ αλλάξουμε ολότελα τη στάση μας. Θα πρέπει να μιλάμε για εκπαίδευση όχι σαν κάτι που αφορά τη νεότητα, αλλά σαν κάτι που καλύπτει ολόκληρη τη ζωή του κάθε ανθρώπου”.

  1. Την ευθύνη της Α’ Εβδομάδας Σύγχρονης Σκέψης είχαν οι Εκδόσεις Θεμέλιο, με κυριαρχούσα τη μορφή του Μίμη Δεσποτίδη, ενώ της Β’ Εβδομάδας το νεότευκτο τότε Κέντρο Μαρξιστικών Μελετών και Ερευνών (ΚΜΜΕ) μ’ επικεφαλής τον καθηγητή Νίκο Κιτσίκη – δεν αντιλαμβάνομαι πώς υπεισέρχεται το ΚΚΕ με το Δοκίμιο Ιστορίας του ΚΚΕ 1949-1968, τόσα και τόσα χρόνια μετά, για ζητήματα που αφορούν το ίδιο, με αναφορές στην Επιθεώρηση Τέχνης, την Αυγή, την Ελληνική Αριστερά, τις Εκδόσεις “Θεμέλιο”, τις Εβδομάδες Σύγχρονης Σκέψης, όλα εξαιρετικά εγχειρήματα ανθρώπων ενός άλλου κόμματος, της ΕΔΑ, που ήταν κόμμα πολιτικής και όχι ιδεολογικής ενότητας, περιλαμβάνοντας στις γραμμές της σοσιαλιστές, αριστερούς δημοκράτες, κομμουνιστές βέβαια, αλλά και πολλούς που ήταν απλά Εδαΐτες – 15 και χρόνια μετρούσε η ΕΔΑ όταν έγινε η δικτατορία των συνταγματαρχών. Η ιδιοκτησιακή αντίληψη του ΚΚΕ για την ΕΔΑ δεν εδράζεται στα πράγματα, όπως και η άποψη της άλλης πλευράς ότι το ΚΚΕ και η ΕΔΑ ήταν ένα και το αυτό (Βλ. και το κείμενό μου “Ένας αβάσιμος ισχυρισμός σχετικά με την ΕΔΑ και το ΚΚΕ“, Ο Κόσμος της Ν. Φιλαδέλφειας, 21 Μαρτίου 2014).
  2. Βλ. περισσότερα για τον Σαμ Λίλλυ στο κείμενό μου με τίτλο “Για τον Άγγλο επιστήμονα και στοχαστή Σαμ Λίλλυ“, Ο Κόσμος της Ν. Φιλαδέλφειας, 4 Οκτωβρίου 2017.