Όσα παρακάτω καταχωρώ, πληροφοριακά και αποδεικτικά της νοοτροπίας των Ναζί, άντλησα από τη στήλη “Χρονικά” της δεκαπενθήμερης επιθεώρησης του βιβλίου Διαβάζω (τεύχος 69, 18 Μαΐου 1983, σελ. 7). Καλό είναι να γνωρίζουν, ιδίως οι νέοι και οι νέες, όσα αφορούν και χαρακτηρίζουν τις ναζιστικές ορδές.
Η γνώση αυτή είναι δυνατό να συμβάλλει στον περιορισμό της επιρροής των πολιτικών απογόνων τους στην Ελλάδα, που σήκωσαν κεφάλι εν μέσω της πολύμορφης κρίσης που έγινε ιδιαίτερα αισθητή τα χρόνια της μνημονιακής επέλασης. Αλλά ας δούμε τι σημειώνεται στο σχετικό χρονικό του Διαβάζω:
” 10 του Μάη θα πρέπει να θεωρηθεί η χειρότερη μέρα στην ιστορία του βιβλίου. Γιατί αυτή τη μέρα, πριν πενήντα χρόνια (το 1933 δηλαδή) στη Γερμανία, κάψανε τα βιβλία των γνωστότερων Γερμανών λογοτεχνών και επιστημόνων με τη δικαιολογία ότι το μεγαλύτερο ποσοστό των βιβλίων ανήκαν σε συγγραφείς που είχαν αντίθετη ιδεολογία από τον ανερχόμενο Ναζισμό, δηλαδή κομμουνιστές, σοσιαλδημοκράτες, Εβραίους και μη Άριους. Οι δημιουργοί αυτοί, που σήμερα το έργο τους έχει καταξιωθεί ανάμεσα σ’ αυτό των μεγαλύτερων εκπροσώπων της εποχής τους, σκορπίστηκαν μετά το διωγμό τους σε γειτονικές χώρες της Γερμανίας αλλά και σε μακρινές. Ο Μπέρτολτ Μπρεχτ, ο Όσκαρ Μαρία Γκραφ, ο Φραντς Βέρφελ, η Νέλλυ Σαξ, ο Βάλτερ Χαζενκλέβερ, ο Καρλ Τσουκμάγιερ, ο Κλάους Μαν, η Άννα Ζέγκερς, ο Βίλλι Μπρέντελ και άλλοι, περιπλανώμενοι από τόπο σε τόπο, συνέχισαν να μάχονται για τα ιδανικά τους με την πένα τους, δημιουργώντας έτσι τη “λογοτεχνία της εξορίας”.
Αυτό είναι και το θέμα των δυο εκδηλώσεων που ετοίμασε το Ινστιτούτο Γκαίτε:την έκθεση εντύπων που δημοσίευσαν οι συγγραφείς σε χώρες που φιλοξενήθηκαν μετά τον εκπατρισμό τους και που είχαν κυρίως αντιχιτλερικό χαρακτήρα και τη διάλεξη του Βέρνερ Μπέρτχολντ με θέμα “Λογοτεχνία στην εξορία”.
Κώστας Π. Παντελόγλου
