Τα όσα ακολουθούν έχει γράψει ο εξαιρετικός δημοσιογράφος Παύλος Κυριαζής και έχουν δημοσιευθεί λίγο καιρό πριν πεθάνει ο Καθηγητής Νίκος Κιτσίκης το έτος 1978. Ο Παύλος Κυριαζής είχε γνωρίσει τον Νίκο Κιτσίκη τα χρόνια του Μεσοπολέμου, ας διαβάσουμε λοιπόν τι έγραψε δεκαετίες αργότερα γι’ αυτόν:
“Αν μπορούσε κανένας να χαρακτηρίσει με μια λέξη αυτόν τον εκλεκτό της τεχνικής επιστήμης, τον δημιουργό ωραίων επιτευγμάτων στον τόπο μας, τον συγγραφέα, τον πολιτικό, τον αγωνιστή της Εθνικής μας Αντίστασης, τον άνθρωπο με το πολυεδρικό τάλαντο, μόνο η λέξη “χαλκέντερος”, νομίζω, θα του ταίριαζε. Γιατί πριν απ’ όλα, όλη η ζωή του Νίκου Κιτσίκη είναι μια αδιάκοπη πολύπλευρη εργασία, μια δράση αποτελεσματική και γόνιμη, σε καίριους τομείς του κοινωνικού και εθνικού μας βίου.
Τον γνώρισα και συνδεθήκαμε μαζί στα πρώτα χρόνια του Μεσοπολέμου. Ήταν ένας επιβλητικός άνδρας, που περισσότερο όμως επιβαλλόταν σ’ όσους τον πλησίαζαν και τον παρακολουθούσαν με την στερεότητα του λόγου του. Έξω απ’ τον κύκλο των μαθημάτων του στο Πολυτεχνείο, σε συνεδριάσεις Οργανισμών, σε δημόσιες ομιλίες του, σε βαθύτατα μελετημένα άρθρα και πραγματείες του σε εφημερίδες και περιοδικά της εποχής, ο ακαδημαϊκός δάσκαλος κατόρθωνε να επιτυγχάνει μιαν αμεσότητα επικοινωνίας με τον απλό ακροατή και τον μέσο αναγνώστη. Τα επιχειρήματά του, η τέχνη της απλούστευσης και των πιο δύσκολων και σύνθετων θεμάτων και προβλημάτων, έδιναν στον λόγο και τα κείμενα του Νίκου Κιτσίκη ένα κύρος και μια αυθεντία. Είχαν καθαρότητα έκφρασης και διατυπωμένα με ελεύθερη σκέψη οδηγούσαν αβίαστα, μπορώ να πω, προς ένα πόρισμα γόνιμο. Προ πάντων όμως ο επιστήμονας αυτός είχε ένα σπάνιο χάρισμα: το χάρισμα της πειστικότητος.
Τον θυμούμαι, όταν μας μιλούσε πριν από τον (Β’ Παγκόσμιο) Πόλεμο για τους ανεξάντλητους πόρους, τις άγνωστες πηγές του εθνικού μας πλούτου, που έκρυβε η πατρίδα μας. Μερικοί μειδιούσαν. Η θεωρία της “Ψωροκώσταινας” ήταν πολύ δύσκολο να εξοστρακισθεί απ’ την συνείδηση των πολλών. Ήταν τόλμημα να μιλούσε κανείς για παραγωγικά έργα και για επιχώριους κρυμμένους θησαυρούς της Ελληνικής γης. Ειδικά για τα παραγωγικά έργα της Μακεδονίας μίλησε απ’ τους πρώτους ο Νίκος Κιτσίκης. Μέσα στην περίοδο 1928-1932, απ’ την ηγετική του μάλιστα θέση στο Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος και με το περιοδικό του τα “Τεχνικά Χρονικά”, που ίδρυσε και εξέδιδε, έκανε μια αληθινή σταυροφορία αφυπνίζοντας τους αρμόδιους. Σ’ αυτόν, κατά μέγα μέρος, οφείλεται και η έκθυμη συμπαράσταση του τότε Πρωθυπουργού Ελευθερίου Βενιζέλου, που υιοθέτησε πολλές απ’ τις προτάσεις του Κιτσίκη. Όταν μάλιστα ληφθεί υπ’ όψει η μυωπάζουσα στο κεφάλαιο αυτό πολιτική της τότε αντιπολίτευσης του Λαϊκού Κόμματος – που άλλωστε περιποιήθηκε τον Κιτσίκη απολύοντάς τον τον Απρίλιο του 1935 από Τακτικό Καθηγητή των Σιδηρών Γεφυρών, Στεγών και Έργων Σιδηροπαγούς Κονιάματος στο Ε.Μ. Πολυτεχνείο.
Αυτά σε ώρες περισυλλογής μας διηγιόταν με χιούμορ σε κάτι νυχτέρια ο Νίκος Κιτσίκης μαζί με άλλες αναμνήσεις του απ’ τα πολλά σημεία του Ελληνικού χώρου, όπου είχε υπηρετήσει. Γιατί πρέπει ν’ αναφέρουμε πως ο επιστήμονας αυτός ξεκίνησε απ’ την παραγνωρισμένη επαρχία. Δεν υπήρξε ποτέ μανδαρίνος των Δημοσίων μας Υπηρεσιών, εγκατεστημένος άνετα σε γραφείο του Κέντρου, χωρίς να υποβληθεί σε μια δυσάρεστη μετακίνηση έξω απ’ τα όρια της Αθήνας. Νομομηχανικός Πρέβεζας … κι αργότερα της Πρεμετής και τεχνικός σύμβουλος της Διοικήσεως Μακεδονίας ως τις αρχές του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου. Κι αυτό το στοιχείο τον έφερε σε μια καλύτερη επαφή και γνώση της πραγματικότητας του τόπου μας, που ύστερα τον γνώρισε καλύτερα περιοδεύοντας σαν Γενικός Διευθυντής Δημοσίων Έργων μεταξύ 1917-1920.
Ακριβώς αυτές τις εμπειρίες της Ελληνικής πραγματικότητας, μαζί με πολύπλευρες μελέτες που πάντοτε έκανε, θυσιάζοντας και τις ώρες της ανάπαυσης, δημιούργησαν τον ώριμο Κιτσίκη των χρόνων της Κατοχής και της Εθνικής Αντίστασης, αλλά και των μετέπειτα δύσκολων καιρών του εμφυλίου πολέμου και της πολιτικής σταδιοδρομίας του.
Αυτή η περίοδος, ιδίως της Κατοχής και των θαρραλέων αγώνων του Νίκου Κιτσίκη, τον έκαναν να μιλάει με σεμνότητα και υπερηφάνεια σε κύκλο στενών φίλων του. Είναι μια ολόκληρη ιστορία αρετής και λεβεντιάς η στάση του στα χρόνια ιδίως 1943-1945 όταν επάξια κράτησε τον θώκο του Πρύτανι του Πολυτεχνείου. Στην ηρωική εκείνη εποχή ο Κιτσίκης μεθυσμένος από ενθουσιασμούς και όνειρα, αλλά και αυστηρός ρεαλιστής, ήταν το ίνδαλμα της σπουδάζουσας νεότητας. Τον βλέπαμε σαν έναν Ημίθεο.ήταν η ελπίδα, η βεβαιότητα μιας ευτυχέστερης πατρίδας”.
Τελειώνει εδώ το πρώτο μέρος του γραφτού για τον Καθηγητή του Ε.Μ. Πολυτεχνείου Νίκο Κιτσίκη – το δεύτερο μέρος θα δει το φως της δημοσιότητας αύριο – και πάλι από τον “Κόσμο της Ν. Φιλαδέλφειας”.
Κώστας Παντελόγλου
Παρασκεύη 8 Νοεμβρίου 2013
για τον συναδελφο κ, Κώστα Π. Παντελόγλου
συγκινηθηκα απο τις αναφορες σας στο εργο των μεγαλων δασκαλων τεχνικων, μέσα απο τα γραπτα του πατερα μου, Παυλου Κυριαζη,
σας ευχαριστω
Τίμων Κυριαζής, Αρχιτεκτων Μηχανικος, Κινσασα, Λαικη Δημοκρατια Κονγκο