Με σκοπό την ενίσχυση του συσσιτίου των παιδιών των ηθοποιών, αλλά και του συσσιτίου των αδυνατούντων οικονομικά ηθοποιών, προγραμματίσθηκε μεγάλη εκδήλωση του Σωματείου Ελλήνων Ηθοποιών – ένα τρίστηλο κατατοπιστικό δημοσίευμα για την εκδήλωση αυτή, αλλά και για το συσσίτιο των παιδιών των ηθοποιών, είδε το φως της δημοσιότητος στην 5η σελίδα της εφημερίδας Η Βραδυνή της 16ης Φεβρουαρίου 1942 με υπογραφή Ι. Φερμόνογλου. Από το δημοσίευμα αυτό είναι όσα ακολουθούν: “Ποιος δεν ενθυμείται αλήθεια την περίφημη εορτή των ηθοποιών μας […]. Όλα αυτά ανήκουν τώρα εις το παρελθόν και παραμένουν σαν μια ανάμνησις εις το πλαίσιον της σημερινής ζωής. Η εορτή των ηθοποιών όμως έπρεπε οπωσδήποτε να γίνη και εφέτος, αφού μάλιστα ένα ένα τόσο ιερό και υψηλό προορισμό […] Και θα γίνη την 1ην του προσεχούς μηνός. Με την διαφορά όμως ότι δεν θα είναι μία απλή θεατρική παράστασις, αλλά παράστασις σοβαρή και επιμελημένη· μία επανάληψις του “Φανού” χάρις εις την ευγενή προσφοράν της “Ενώσεως Συντακτών”. Και τούτο διότι μόλις η τόσον πρωτότυπη αυτή ιδέα εισήλθε εις την οδόν της πραγματοποιήσεως – όπως μας βεβαιώνει τουλάχιστον ο ακούραστος πρόεδρος του Σωματείου Ηθοποιών κ. Σπύρος Πατρίκιος – όλος ο καλλιτεχνικός μας κόσμος συναγωνίζεται εις το να προσφέρη τις υπηρεσίες του διά την μεγαλυτέραν επιτυχίαν της εξαιρετικής αυτής εορτής-παραστάσεως. Έτσι συνεκροτήθη πρώτα-πρώτα μια μεγάλη επιτροπή από όλους τους καλλιτεχνικούς κλάδους· η οποία και ανέλαβε την οργάνωσι της εορτής. Εν συνεχεία συνεκροτήθη μία υποεπιτροπή από τους κ.κ. Λάππαν, Μουσούρην και Μυράτ, η οποία θα ασχοληθή ειδικώτερον με την οργάνωσιν και τέλος μία άλλη επιτροπή από τους κ.κ. Πατρίκιον, Ροδάν και Αυλωνίτην, η οποία και θα έχη την γενικήν εποπτείαν της οργανώσεως. Η παράστασις, όπως γράφουμε, θα δοθή την 1ην Μαρτίου [1942] στο “Ρεξ”, θα είναι πιστή επανάληψις του “Φανού”, με την διαφοράν ότι θα περιλαμβάνει επί πλέον, κατά πάσα πιθανότητα, ένα εξαιρετικό σκετς, εις το οποίον θα πρωταγωνιστήση η κ. Κατερίνα Ανδρεάδη. Η εφετεινή εορτή των ηθοποιών […] έχει ένα πολύ ιερό σκοπό αφού γίνεται διά την ενίσχυσιν των συσσιτίων. Πράγματι, το Σωματείο των Ηθοποιών διατηρεί καθημερινώς δύο συσσίτια των [αδυνατούντων οικονομικά] ηθοποιών, υπό την διεύθυνσιν του συμβούλου κ. Λάμπρου που στεγάζεται εις το Εθνικόν Θέατρον, και το συσσίτιο των μικρών παιδιών όλων των Ελλήνων ηθοποιών, υπό την προσωπικήν επίβλεψιν του προέδρου [του Σωματείου Ηθοποιών] κ. Πατρικίου, που στεγάζεται μόνιμα στα γραφεία του Σωματείου. Ας σημειωθή ακόμη ότι το δεύτερο, χάρις εις την υποστήριξιν του Δημάρχου [Αθηναίων] κ. Γεωργάτου, είναι το τελειότερο από όλα τα Αθηναϊκά συσσίτια. Και δοκιμάζει κανείς την μεγαλύτερη χαρά να παρακολουθή αυτά τα 250 παιδάκια των ηθοποιών μας να τρώγουν κάθε μέρα ένα πιάτο ζεστού φαγητού μαζί με μια φέτα ψωμιού – μοναδική περίπτωσις διά τα συσσίτια – και λίγο τυράκι ακόμη, μέσα σε ένα αληθινά οικογενειακό περιβάλλον με στοργικήν επίβλεψιν χάρις εις την ευγενή πρωτοβουλία των κυριών Λέλας Πατρικίου, Κατερίνας Ανδρεάδη, Ολυμπίας Ριτσιάρδη, Μιράντας και Σφακιανάκη, που έχουν την φροντίδα του συσσιτίου. Είναι αληθινά ένα ζωντανό σκετς της σημερινής πολεμικής εποχής που παίζεται εκ του φυσικού, κάθε μεσημέρι, χωρίς καμμιά … διαφήμισι. Αυτά τα 250 ανήλικα παιδάκια των εργατών της τέχνης έχουν όλα τα δικαιώματα εις την ζωήν, αφού θα αποτελέσουν μέλη της αυριανής κοινωνίας μας. Το παν λοιπόν εξαρτάται σήμερα από το συσσίτιό των. Γι’ αυτό και η εφετεινή εορτή με τον τόσο ιερό σκοπό δεν υπάρχει αμφιβολία ότι, έστω και ως παράστασις ακόμη, θα έχει εφέτος μεγαλύτερη επιτυχία από κάθε άλλη χρονιά”.
Χρωστώ θαρρώ τώρα την αναφορά στον “Φανό” της “Ενώσεως των Συντακτών” – πιο πριν ωστόσο θα ήθελα να σημειώσω άλλη μια φορά: Η Νέα Φιλαδέλφεια, ο κόσμος της, έχει πολλαπλούς δεσμούς με την Αθήνα. Έχω σημειώσει σχετικά σε άλλο σημείο. Ενδιαφέρεται για την εκεί κατάσταση, για τα εκεί συμβαίνοντα. Ενδιαφέρεται ο κόσμος της πόλης μας και για τα νέα, τις ειδήσεις, διαβάζει τον τύπο και τον ημερήσιο και τον περιοδικό. Και ξέρει να διαβάζει και κάτω από τις γραμμές, αν και για πολλά δεν χρειαζόταν αυτό. Αγαπά το θέατρο, το σινεμά, τη μουσική, κατατοπίζεται και μετέχει. Ακούνε Λονδίνο όχι λίγοι. Επικοινωνούν με τις άλλες Μικρασιατοπροσφυγογειτονιές της Πρωτεύουσας, τις γειτονικές Νέα Χαλκηδόνα και Νέα Ιωνία, την Καισαριανή, την Καλλιθέα κ.ά. Προέρχονται άλλωστε κυρίως από προηγμένα κοινωνικά στρώματα της Σμύρνης, της Κωνσταντινούπολης και των Μκρασιατικών παραλίων. Μετέχουν και στελεχώνουν αντιστασιακές οργανώσεις…
Και τώρα για τον “Φανό” της “Ενώσεως των Συντακτών”. Αντλώ από δημοσίευμα της εφημερίδας Πρωϊνός Τύπος στο φύλλο της 3ης Φεβρουαρίου 1942: “Η προχθεσινή παράστασις του “Φανού των Συντακτών”, που εδόθη εις το θέατρον Μαρίκας Κοτοπούλη (με ηλεκτρικό φως κατόπιν ειδικής αδείας) υπήρξε μοναδική εις τα χρονικά του Ελληνικού θεάτρου και εστέφθη υπό εντελώς εξαιρετικής επιτυχίας. […] Η παράστασις του “Φανού”, η επιτυχής αναβίβασις του οποίου έγινε επιμελεία του κ. Αχιλλέα Μαμάκη, ήρχισε την 11ην πρωϊνήν με εμφάνισιν του δημοφιλούς κωμικού κ. Βασίλη Λογοθετίδη ως κομπέρ. Ο κ. Λογοθετίδης επρολόγισε την παράστασις διά των εξής στίχων:
Κυρίες και Κύριοι
Φέτος που τόσα πράγματα μεσ’ στη ζωή γυρίσαν
κι όλου του κόσμου άλλαξε στ’ αλήθεια η κατάστασις
και οι σελίδες του Φανού που κόσμο εσατύρισαν
αλλάξανε προορισμό κι εγίνανε παράστασις
Έτσι θα φέξη ο Φανός και άνευ συσκοτίσεως
με την καινούργια του μορφή της επιθεωρήσεως
Το Ελληνικόν το θέατρον και μουσικόν και πρόζα
για τον Φανό των Συντακτών τους επιστράτευσε όλους
Ηθοποιοί δραματικοί αφήσανε την πόζα
κι οι ρωμαντζιέρες πήρανε τους τραγικούς τους ρόλους
κι αν μέσω αυτού του εκλεκτού κι αρτίστικου σωρού
τραγουδιστές της όπερας κι αρτίστες του χορού
Οι συγγραφείς όλοι μαζί εβούτηξαν την πέννα τους
σε χαρωπή μελάνη
και νούμερο ένα ο Φανός επήρε απ’ τον καθένα τους
κι ανέθεσε τα σκηνικά στον Γιώργο Ανεμογιάννη.
Έτσι εμφανίζονται όλοι αυτοί καθώς και τόσοι άλλοι
με την μπαγκέτα του γνωστού μαέστρου του Βιτάλη! …
Μα η φροντίδα όλη αυτή – σκεφθήτε το λιγάκι –
που μπρος σε τέτοιο σύνολο θ’ ανοίξη πια η αυλαία
Είναι έργο του Μαμάκη του Αχιλλέα
– Και για να συνοψίσουμε: Η ώρα πλησιάζει
να δείτε μπρος σας θέαμα όχι πολύ κοινό
Η Ένωσις των Συντακτών παρουσιάζει: τον ΦΑΝΟ!…
Ο Πρωϊνός Τύπος διά την τέρψιν των [κατοίκων της Πρωτεύουσας], οι οποίοι δεν εδυνήθησαν να παρακολουθήσουν την μοναδικήν αυτήν παράστασιν, δίδει μερικάς σκηνάς από όσας έγραψαν οι εκλεκτοί λόγιοι και ευθυμογράφοι οι συνεργασθέντες διά την εμφάνισιν του ‘Φανού των Συντακτών’”.
(Ακολουθεί συνέχεια)
Κώστας Π. Παντελόγλου
