Τη Δευτέρα 2 Φεβρουαρίου 1942, στα γραφεία του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού έγινε – γράφει ο Πρωινός Τύπος της επομένης – “μια σεμνή και συγκινητική τελετή. Το Διοικητικόν Συμβούλιον, οι διευθυνταί των υπηρεσιών, το επιστημονικόν προσωπικόν των διαφόρων ιδρυμάτων του Ερυθρού Σταυρού και αι πολυάριθμοι κυρίαι και κύριοι που συνεργάζονται εθελοντικώς εις το πολύπλευρον και ευεργετικόν έργον του ηθέλησαν να εκφράσουν τον σεβασμόν, την αγάπην και την αφοσίωσίν των εις τον Πρόεδρος του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού κ. Ιωάννην Αθανασάκην επί τη 90η επετείω των γενεθλίων του. Είναι ήδη πλέον ή σπάνιον το γεγονός ότι ένας άνθρωπος φθάσας εις τοιαύτην ηλικίαν, να δύναται με τόσην ακάματον δραστηριότητα, με νεανικόν ενθουσιασμόν και πραγματικήν επιτυχίαν, να διευθύνη ένα τόσον ευρύ και πολυσύνθετον έργον, παρακολουθών κάθε λεπτομέρειαν της εκτελέσεώς του, αφού δώσει όλας τας κατευθύνσεις. Όταν όμως ο άνθρωπος αυτός εργάζεται από 32 ήδη ετών με τας ιδίας αρετάς και την ιδίαν αποτελεσματικότητα εις το κοινωφελές αυτό έργον, όταν τόσον πολύ συνετέλεσεν εις την μεγάλην ανάπτυξιν του έργου αυτού, τότε η 90η επέτειος των γενεθλίων του αποτελεί μίαν εξαιρετικήν πράγματι ημερομηνίαν αξίαν να εορτασθή από τους συνεργάτας του. Εξέφραζε δε ασφαλώς το γενικόν αίσθημα όχι μόνον των συνεργατών αυτού, αλλά και ολοκλήρου της κοινωνίας, ο εκφωνήσας κατά την χθεσινήν συγκέντρωσιν τον πανηγυρικόν της ημέρας αντιπρόεδρος του Ερυθρού Σταυρού, Μαρίνος Γερουλάνος, όταν ετόνιζε πόσον στενώς συνεδέθη κατά τα 32 αυτά έτη το έργον του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού με το πρόσωπον του προέδρου του. Η ανάπτυξις την οποίαν έλαβεν ο Ελληνικός Ερυθρός Σταυρός, η δράσις του εις τα συνέδρια, όλα είναι έργα που φέρουν την σφραγίδα της ισχυράς προσωπικότητος του Ιωάννου Αθανασάκη. Ασφαλώς δε αι ευχαί τας οποίας απηύθυνε προς αυτόν εκ μέρους του συμβουλίου και του προσωπικού του Ερυθρού Σταυρού ο κ. Γερουλάνος εκφράζουν το γενικόν αίσθημα της Ελληνικής κοινωνίας” (βλ. σελ. 2).
Μερικές ειδήσεις από την 6σέλιδη (!) Βραδυνή, ενδεικτικές του κοινωνικοοικονομικού κλίματος στην Πρωτεύουσα: 1) Τίτλος, “30 δράμια άρτου και σήμερον” – κυρίως κείμενο “Σήμερον θα διανεμηθή άρτος 30 δραμίων κατ’ άτομον εις την περιφέρειαν Αθηνών-Πειραιώς” (βλ. σελ. 6). 2) “Έκλεψαν ελάφι από τον [Εθνικόν] Κήπον. Άγνωστοι οι δράσται” ο τίτλος – κυρίως κείμενο “Από τον Εθνικόν Κήπον εκλάπη μίαν από τας τελευταίας νύκτας ένα από τα συντηρούμενα εκεί ελάφια. Ανακρίσεις προς ανακάλυψιν και σύλληψιν του δράστου ή των δραστών της κλοπής ενεργεί η Γενική Ασφάλεια. Υποτίθεται ότι το κλαπέν ελάφι εσφάγη δια να χρησιμεύση ως τροφή των κλεπτών” (βλ. σελ. 6). 3) Από τα “Ολιγόστιχα”: “Στις συνταγές των γλυκισμάτων της εποχής προσετέθη και νέας κατασκευής κέικ. Χρησιμοποιουμένων μόνο χαρουπίων, χυμού από ένα δύο πορτοκάλια και μικράς ποσότητος σταφίδας” (βλ. σελ. 1). 4) Τίτλος “Ετιμωρήθησαν πενήντα καταναλωτές ηλεκτρικού ρεύματος – Υπερέβησαν’ τα όρια” κυρίως κείμενο “Υπό του υπουργείου της Συγκοινωνίας ανακοινούται ότι πεντηκοντάδα εκ των καταναλωτών ηλεκτρικού ρεύματος επεβλήθη η ποινή της διακοπής μέχρι δέκα (10) ημερών της παροχής ηλεκτρικού ρεύματος δια τον λόγον ότι κατ’ επανάληψιν υπερέβησαν τον αριθμόν των κανονισθέντων υπό της Ηλεκτρικής Εταιρείας προς κατανάλωσιν κιλοβάτ. Το υπουργείον Συγκοινωνίας συνιστά και πάλιν εις τους καταναλωτάς του ηλεκτρικού ρεύματος όπως προς το συμφέρον αυτών τούτων των καταναλωτών αποφεύγουν οπωσδήποτε πάσαν υπέρβασιν δια τον λόγον ότι εις περίπτωσιν υποτροπής η διακοπή παροχής του ηλεκτρικού ρεύματος θα είναι οριστική και αμετάκλητος” (βλ. σελ. 6). 6) Κυρίως κείμενο “[…] ανεκαλύφθησαν και συνελήφθησαν οι δράσται της ληστείας ήτις διεπράχθη το μεσονύκτιον της 8ης Φεβρουαρίου [1942] εις το επί της οδού Αθηνών-Πειραιώς εργοστάσιον ελαιουργικών επιχειρήσεων “Μάνος” του κ. Εμμ. Μάρκογλου. Ομάς αγνώστων κακοποιών, οπλισμένων με μαχαίρας και φερόντων προσωπίδας κατήλθεν εξ ενός φορτηγού αυτοκινήτου και εισήλθεν εις το προαύλιον του ανωτέρω εργοστασίου όπου εφίμωσε και έδεσε τον νυκτοφύλακα […] και τον βοηθό του, μεθ’ ο διέρρηξεν μίαν αποθήκην και αφήρεσε ένδεκα σιδηρά βαρέλια βενζίνης, ένα βαρέλιον ελαιολάδου, ένα σάκκον ανθρακικής ποτάσσης, 20 όρνιθας και μίαν γαλοπούλαν […]. Εκ των αστυνομικών αναζητήσεων εξηκριβώθη ότι επρόκειτο περί σπείρας [….]. Η σπείρα αύτη συνειργάζετο με ωρισμένους νυκτοφύλακας μεγάλων εργοστασίων και επιχειρήσεων, εσκηνοθέτει δε τας ληστείας φιμώνοντας και δένοντας τους νυκτοφύλακας δια να παραπλανά την Αστυνομία. […] Τα κλοπιμαία είδη εκ του εργοστασίου “Μάνος” κατεσχέθησαν εις μίαν αποθήκην […] την οποία είχεν ενοικιάση η σπείρα. Δεν ανευρέθησαν μόνον η γαλοπούλα, αι 20 όρνιθες και ο σάκκος με την ποτάσσαν. […]” (βλ. σελ. 6). 7) Και μια επιστολή από τη στήλη “Τι ζητούν οι αναγνώσται δια της Βραδυνής: “Κύριε Διευθυντά, Έως πότε θα πίνωμεν νερωμένο κρασί; Διότι, ως γνωστόν όλοι οι παντοπώλαι και οινοπώλαι το θεωρούν, φαίνεται, αμάρτημα να το πωλούν άδολον και ανόθευτον. Τώρα οπότε είναι απαραίτητον τονωτικόν δια τον οργανισμόν, ένεκα της καταχρήσεως των χορταρικών, δεν νομίζετε ότι η Αστυνομία πρέπει να λάβη τα μέτρα της κατάσχουσα και χύνουσα το νερωμένο κρασί, όπως χύνει το νερωμένο γάλα; Ας ενεργήση λοιπόν τα δέοντα και θα το πίνωμεν εις υγείαν της. Μετά τιμής Γεώργιος Μαγγιώρος Ντέκα 17” (βλ. σελ. 5).
Και μερικές καταχωρήσεις στο ίδιο φύλλο της εφημερίδας Η Βραδυνή, εκείνο της 16ης Φεβρουαρίου 1942, είναι κι αυτές χαρακτηριστικές της καταστάσεως: 1) ΑΓΟΡΑΖΩ ΑΜΕΣΩΣ χρυσά και αργυρά σκεύη, σερβίς γυάλινα και εκ πορσελάνης. Μπιπλό, βάζα, μαχαιροπήρουνα, πιάτα, ποτήρια, ωρολόγια χειρός, τσέπης και επιτραπέζια, αμπαζούρ, πολύφωτα και ηλεκτρικά σίδηρα, είδη ταξιδίου, ραπτομηχανάς, ενδύματα, υποδήματα και βιβλία. Προσφέρω ΠΑΝΤΟΤΕ ΤΙΜΑΣ ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΑΣ. Π. Θεοδόσης, Οδός Μητροπόλεως 10, β’ όροφος, τηλ. 21762 (βλ. σελ. 5). 2) ΕΠΙΔΙΟΡΘΩΣΙΣ ΚΑΛΤΣΩΝ. Κυρία, τώρα που οι καινούργιες [κάλτσες] στοιχίζουν πανάκριβα οφείλετε περισσότερον παρά ποτέ να παραδίδετε τις κάλτσες σας προς επιδιόρθωσιν εις το κατάστημα αδελφών Φέτση Σταδίου 47 έναντι Δικαστηρίων. Επιδιόρθωσις τελεία. Παράδοσις σύντομος και ακριβής. Τιμαί λογικαί. […] (βλ. σελ. 6). 3) ΚΟΡΙΝΘΟΝ, ΑΡΓΟΣ, ΤΡΙΠΟΛΙΝ. Αύριον Τρίτην και ώρα 9 π.μ. ακριβώς αναχωρεί λεωφορείον δια Κόρινθον, Άργος, Τρίπολιν. Δεχόμεθα επιβάτας και εμπορεύματα. Πρακτορείον Ν. Γάσπαρης, Σωκράτους 36, τηλ. 55475 (βλ. σελ. 6). 4) ΦΑΡΣΑΛΑ-ΛΑΡΙΣΑ. Αναχωρεί την Τρίτην 17 Φεβρουαρίου και Τετάρτην 18 Φεβρουαρίου [1942] 8ην πρωϊνήν ώραν φορτηγόν καλώς εστεγασμένον. Δεχόμεθα επιβάτας και εμπορεύματα. Πρακτορείον γωνία Μεγάλου Αλεξάνδρου και Δεληγιώργη. Τηλ. 52612. 5) ΟΙΚΟΣ ΜΕΤΑΠΩΛΗΣΕΩΣ ΕΜΠΟΡΕΥΜΑΤΩΝ Γωνία Ακαδημίας και Ιπποκράτους. Τηλ. 25513. Εμπιστευθήτε την πώλησιν και αγοράν των Επίπλων σας, Οικιακών Σκευών, Κομψοτεχνημάτων, Έργων Τέχνης, Πορσελάνες, Επάργυρα και Υάλινα Σερβίτσια, Πιάνα, Τάπητας, Ραδιόφωνα, Εν γένει Μηχανήματα κλπ. Σας παρέχομεν πάσαν δυνατήν ασφάλειαν έναντι μικράς προμηθείας. Αγοράζομεν Χρυσά και Αργυρά Κοσμήματα εις τας καλλιτέρας τιμάς” (βλ. σελ. 6). 6) 8ον ΕΠΙΣΗΜΟΝ ΔΕΛΤΙΟΝ ΜΕΤΑΠΩΛΗΣΕΩΣ ΔΙΑΦΟΡΩΝ ΕΙΔΩΝ ισχύον από 17-28 Φεβρουαρίου 1942. Πωλούνται αμέσως και εις τιμάς εξαιρετικάς χάρις εις το ιδιαίτερον σύστημα πωλήσεώς μας και το ελάχιστον περιθώριον κέρδους (μόνο προμήθεια) τα κάτωθι: ΤΜΗΜΑ ΕΚΘΕΣΕΩΣ: 1ον) 4 κασετίνες κουταλομαχαιροπήρουνα αλπακά, χρώμιον και χύμα. Διάφορα σερβίς ορντέβρ, τσαγιού, καφέ, ούζου, λικέρ, παγωτού. Σαμοβάρι, ζαρντινιέρα, φοντανιέρα, αλατιέρα, πιάτα χύμα, ποτήρια όχι κομπλέ – 2ον) Κουρτίνες 4 ζεύγη, κοντάρια, τραπεζομάνδηλα 5, κουβέρτες διάφορες 6, ντιβανοσκεπάσματα 2, υφάσματα κυριών μεταξωτά και μάλλινα τεμάχια 7, κασμήρια δια κοστούμαι 5, δια παλτά 4, τάπητες Καυκάσου 2,5Χ2, 3,5Χ2,5, Σπάρτα 2 τ.μ., 3 τ.μ., Μπουχάρα 1,70, μουσαμάς λινόλεουμ. Δέρματα λεοπαρδάλεως – 3ον) Τρεις ραπτομηχαναί Σίγγερ ποδός και χειρός, Linguaphone Αγγλικής, Γερμανικής, Γαλλικής, γραμμόφωνα His Master’s Voice, πλάκες γραμμοφώνου. Ραδιόφωνον παγκοσμίου λήψεως 2, Εργαλεία μηχανικών (διαβήτης κλπ.) Ηλεκτρική θερμάστρα, ηλεκτρικό καμινέτο, φρυγανιέρα. Φωτογραφικαί μηχαναί Τσάις και άλλαι. Νεσεσέρ γυναικείου καλλωπισμού 2, Ρακέττα αγγλική – 4ον) Πλαφονιέρες 3, πολύφωτα 1, επιτραπέζιον 1, πολυέλαιοι 3, μονόφωτα 1, δίσκοι 2, σόμπες σαλαμάνδρα 1, ξύλων κλπ. 1, πετρελαίου 1. Εργαλεία δια παθολόγον και μαιευτήρα, Μανδολίνα 3, βιολιά 3, βαρόμετρον 1, καλαμαριές 2, Ωρολόγιο χειρός 1, τσέπης 1, εκκρεμή 2, επιτραπέζια 1, Βαλίτσες ταξιδίου, ψυγείον 1 – 5ον) Πίνακες Βολωνάκη, Χατζή και άλλων Ελλήνων και ξένων καλλιτεχνών. Βάζα διάφορα. Μπιμπελό πολλά και ποικίλα. Αγαλμάτια και μικρά πλούσια δώρα – 6ον) Σαλόνι αγγλικό. Μοντέρνο Απέργη. Περσικό από όστρακα. Τραπεζαρίαι καιρυδιάς δύο, τεμάχια 13 έκαστη. Πορτ Μαντώ μαόνι. Ντουλάπα παιδική, Γραφείο Π 3, τραπεζογραφείον 1, πολυθρόνες ξύλινες γραφείου 6, καναπές και τραπεζάκι 1, τραπεζάκι πόκερ-μπριτζ, κρεββάτια 2. ΤΜΗΜΑ ΖΗΤΗΣΕΩΝ: 1) Πλάστιγξ. Παλτά αστραχάν, ηλεκτρικόν ψυγείον, πετρέλαιον Νο 10. Ραδιόφωνον, τραπέζι πιγκ-πογκ, Εγκυκλοπαίδεια “Πυρσού”. Κανδηλέρια. Βιβλιοθήκη. Καροτσάκι παιδικό. Αναπτήρ. Κρεατομηχανή. Ταμειακή μηχανή. Ασημένιος δίσκος. Πιατικά. Γραφομηχανή. Ηλεκτρικά μαγειρικά σκεύη. Χρηματοκιβώτιον. Πιάνο Γερμανικόν. Linguaphone Αγγλικής. Διάφορα ασημικά και παν άλλο αντικείμενον και μη εφθαρμένον. ΤΜΗΜΑ ΕΜΠΟΡΟΜΕΣΙΤΕΙΩΝ: Πωλούμεν κάμποτ παλαιά, καδρονάκια 2,5Χ5 των 2, 3, 4 μέτρων. Κρύσταλλα διάφορα, Πιάνα, Έπιπλα στυλ. Έπιπλα και εργαλεία Εμπορορραφείου. Έπιπλα και είδη κομμωτηρίου. ΜΕΤΑΠΩΛΗΤΗΣ. Εμπορική Οργάνωσις Μεταπωλήσεων Εμπορομεσιτειών και Κτημάτων. Έκθεσις-Γραφεία Σταδίου Γ. Σταύρου 4 (1ος όροφος), τηλ. 23784. Ώραι εργασίας 9-1 και 3-6 μ.μ.”
(Ακολουθεί συνέχεια)
Κώστας Π. Παντελόγλου
