Τι θλίψη! Φταίνε οι Κροάτες, φταίνε οι Παναθηναϊκοί, φταίνε οι ναζί, φταίει η αστυνομία, φταίει ο υπουργός και η κυβέρνηση.
Δεν φταίει ποτέ η τοξικότητα του επαγγελματικού ποδοσφαίρου, δεν φταίει ποτέ η διαρκής προαγωγή της βίας και της υποτίμησης του αντιπάλου στο πλαίσιο του ποδοσφαιρικού μάρκετινγκ, δεν φταίει ο οπαδικός τύπος με τα ψέματα και τις εντυπώσεις του. Δεν φταίει ο οργανωμένος νόμιμος τζόγος. Δεν φταίει που έχουμε κολλημένους με την μπάλα. Δεν φταίει η μονοπώληση του κοινωνικού πεδίου από την οπαδική νοοτροπία, η οποία υποκαθιστά στην ψυχολογία ενός ευρύτατου τμήματος της κοινωνίας μας κάθε ανάγκη συλλογικής έκφρασης, στερώντας όλους από τα οφέλη της επικράτησης του ορθού λόγου. Δεν φταίει το no politica που φέρνει ενωμένο στο γήπεδο τον «λαό» για άρτο και θεάματα, ούτε οι εκλεκτικές συνάφειες της μιας ή της άλλης ομάδας και των οπαδών της (η ΑΕΚ πήγε στο Βελιγράδι το 1999). Δεν φταίνε ούτε τα πάσης φύσεως στημένα.Δεν φταίει που, παρόλ’ αυτά, στο φαντασιακό των «ριζοσπαστικών» δυνάμεων το γήπεδο είναι χύτρα για την επιτάχυνση της κοινωνικής, της ταξικής αντιπαράθεσης.
Όσο θλιβερή κι αν είναι η απώλεια ενός νέου ανθρώπου, και μόνο γι’ αυτή του την ιδιότητα, ακόμη και μη γνωρίζοντας την προσωπικότητα και το ποιόν του, παραμένει κατά πολύ θλιβερότερο το γεγονός ότι στο περιβάλλον στο οποίο ζούμε δεν αποκλείεται αύριο να είναι οποιοσδήποτε στη θέση του νεκρού ή των δαρμένων, με Κροάτες ναζί ή χωρίς – κι όποιος πήρε έστω μια γεύση απ’ όσα συνέβησαν το διάστημα 2014-2017 στη Νέα Φιλαδέλφεια, με συμμετοχή των οργανωμένων οπαδών της ΑΕΚ έχει βέβαια την ίδια άποψη.
Η Νέα Φιλαδέλφεια ζει τις άμεσες συνέπειες της ποδοσφαιροκεντρικής επένδυσης Μελισσανίδη στην περιοχή. Το επαναλαμβανόμενο αίμα στους δρόμους της πόλης, αίμα οπαδών της ΑΕΚ το τελευταίο διάστημα, σημειώνει με μεγαλύτερη ένταση ότι το γήπεδο δεν είναι μόνο ιδεολόγημα, αλλά και κτίριο με συγκεκριμένες χρήσεις που παράγουν συγκεκριμένα αποτελέσματα.
Βασική του χρήση, η στέγαση του συμβολικού πολέμου του ποδοσφαίρου. Αυτός ο συμβολικός πόλεμος προσελκύει ένα σχετικά περιορισμένο κοινό, καμιά τριανταριά χιλιάδες ανθρώπους που αγοράζουν ένα ακριβό εισιτήριο διαρκείας σε μια χώρα έντεκα εκατομμυρίων. Πόσο θόρυβο κάνουν όμως και πόσους περισσότερους επηρεάζουν! Από πόσους στερεί ο θορυβώδης χαρακτήρας τους τη γαλήνη! Στον εγκέφαλο αυτού του κοινού, βρίσκεται κυρίως ο συμβολικός πόλεμος, μέσα κι έξω απ’ το γήπεδο. Γιατί και στα καφενεία της γειτονιάς, πάλι για τον πόλεμο μιλούν οι στρατηγοί-προπονητές, που πάντα ξέρουν πώς πρέπει να παραταχθούν οι δυνάμεις εντός πεδιάς (εξάλλου έχουν ξεκοκαλίσει τον οπαδικό τύπο).
Όμως ο συμβολικός πόλεμος της μπάλας εύκολα γίνεται πραγματικός, γιατί υφίστανται δρώντα υποκείμενα που ασχολούνται μ’ αυτόν σχεδόν αποκλειστικά, που συγκινούνται ιδιαίτερα από τη σωματική του διάσταση, τη χειροπιαστή υπόσταση του τάκλιν, αν θέλετε, είτε το κάνει κανείς εντός πεδιάς για να σταματήσει την μπάλα, είτε εκτός, για να σπάσει μετά το κεφάλι του αντιπάλου μ’ ένα καδρόνι. Έτσι, βλέπουμε είτε καπνογόνα και κροτίδες και «πόλεμο» εντός πεδιάς, είτε πεσίματα, φέρμες και ραντεβού εκτός. Το αίμα που συνεπάγονται αυτές οι πρακτικές, το χύνουν άτυχοι άσχετοι ή και σχετικοί (θα μπορούσαμε να αναφέρουμε διάφορα ονόματα νεκρών, αλλά ας αναφέρουμε ενδεικτικά τους Παναγιώτου, Φιλιόπουλο, Καμπανό και Κατσούρη, κυρίως επειδή οι διαφοροποιήσεις των συγκεκριμένων περιστατικών μάς δείχνουν πόσο πολύπλοκο ζήτημα είναι ο χουλιγκανισμός).
Ένα τρομακτικό γεγονός σαν αυτό που συνέβη το βράδυ της Τρίτης 7 Αυγούστου 2023 στη Νέα Φιλαδέλφεια, θα προσδοκούσε κανείς να παράξει επαρκή αντίδραση για να μην το ξαναδούμε να συμβαίνει, τουλάχιστον. Όμως το μεγαλύτερο μέρος των αντιδράσεων μέχρι αυτή τη στιγμή, απ’ όλο το πολιτικό φάσμα, μάς δείχνει ότι απλώς περιμένουμε τον επόμενο θάνατο, κράζοντας, οι αντιπολιτευόμενοι, τη δήθεν ανεπάρκεια της αστυνομίας και των πολιτικών της προϊσταμένων, ενώ όλοι ξέρουμε ότι το επαγγελματικό ποδόσφαιρο βρίσκεται διαχρονικά στο απυρόβλητο με όλους τους τρόπους. Αυτή η δήθεν κριτική απλώς εξασφαλίζει ότι τίποτε δεν θ’ αλλάξει – οι μπάτσοι θα κάνουν πίσω όταν μιλάνε οι χούλιγκαν, οι αντιπολιτευόμενοι θα παίρνουν ρεπό απ’ την πολιτική δράση αν δεν τύχει να χρειαστεί να σχολιάσουν κάτι τα γραφεία τύπου τους, και οι χούλιγκαν θα βρίσκουν πιο πολύ νόημα σε όσα κάνουν ως τέτοιοι, παρά σε οτιδήποτε άλλο.
Παρά ταύτα και εξαιτίας όλων αυτών, στη Νέα Φιλαδέλφεια οφείλει να γίνει μία συζήτηση, της οποίας η ευθύνη δεν πέφτει μόνο στους «ενεργούς» της «τοπικής πολιτικής ζωής», αν και μπορεί να κρίνει την τύχη τους. Θα πρέπει να βρεθεί ένας τρόπος να συζητήσουμε ουσιαστικά για το πού βαδίζουμε και για το πώς δεν θα ξαναποτίσει το αίμα τους δρόμους της πόλης. Σε αυτή τη συζήτηση, είναι κομβικός ο ρόλος της ίδιας της ΑΕΚ, αλλά είναι ακόμη κομβικότερη η ενεργοποίηση της τοπικής κοινωνίας για να θέσει όρους και προϋποθέσεις για το πώς θα βαδίσουμε από εδώ και πέρα.
Έχουμε μια πρόταση για το ξεκίνημα μιας τέτοιας πρωτοβουλίας: Πέρα απ’ τη στέγαση των αγωνιστικών υποχρεώσεων της ΠΑΕ ΑΕΚ του Δημήτρη Μελισσανίδη στην OPAP Arena, έχει ήδη κανονιστεί να φιλοξενηθεί σε αυτήν ο τελικός του Europa Conference League 2023-24, την προσεχή άνοιξη. Η δημοτική αρχή Βούρου έδωσε μάλιστα θετική γνωμοδότηση, χωρίς να ρωτήσει κανέναν. (Ότι δεν υφίσταται δημοκρατική λειτουργία με αυτή τη δημοτική αρχή, το ξέραμε, όμως καμία πολιτική δύναμη της περιοχής δεν αντέδρασε με κάποιον τρόπο).
Επειδή μετά από σχεδόν ένα χρόνο OPAP Arena έχουμε δύο νεκρούς από βία, τουλάχιστον τέσσερις περιπτώσεις επεισοδίων στους δρόμους της πόλης και ένα πολύ σκοτεινότερο μέλλον μπροστά μας, είναι η ώρα να ανατραπεί αυτή η απόφαση, να ματαιωθεί η εμπλοκή της Νέας Φιλαδέλφειας και της OPAP Arena στη διοργάνωση αυτή, μέχρι να ξανασυζητήσουμε ως κοινωνία τους όρους με τους οποίους δεν θα ξαναδούμε χυμένο αίμα στους δρόμους της γειτονιάς μας.
Υπάρχει σοβαρή πιθανότητα να μην αντιδράσει κανείς σ’ αυτή την πρόταση, αλλά και να μη δούμε καθόλου όλο αυτό το ζήτημα στα προεκλογικά προγράμματα των συνδυασμών που θα διεκδικήσουν την ψήφο μας τον Οκτώβριο. Αλλά με την επιλογή τους αυτή, όσοι δεν αντιδράσουν θα αναλάβουν την ευθύνη να βάψουν τα χέρια τους με αίμα για την επόμενη φορά…
π.
