Image

Μάιος του ’36, κρίσιμος σταθμός προς την 4η Αυγούστου

Στην κριτική παρουσίαση του βιβλίου του Σπύρου Λιναρδάτου Πώς εφθάσαμε στην 4η Αυγούστου, (βλ. Επιθεώρηση Τέχνης, τεύχος 133-134, Ιανουάριος Φεβρουάριος 1966), ο Κ. Πορφύρης αναφέρει και τα παρακάτω, τα οποία θίγουν ζήτημα μείζονος, κατά τη γνώμη μου, σημασίας της κοινωνικοπολιτικής ιστορίας της Ελλάδος:

“Υπάρχει όμως κι ένας κρίσιμος σταθμός στην πορεία προς την 4η Αυγούστου, γύρω στον οποίο ο προβληματισμός από τα ίδια τα πράγματα είναι υποχρεωτικός. Αυτός ο σταθμός είναι τα γεγονότα της Θεσσαλονίκης της 9ης Μαΐου 1936. Όπως είναι γνωστό, μετά τις δολοφονίες των εργατών από τις χωροφυλακίστικες ορδές του Μεταξά, ο στρατός που στάλθηκε για να επιβάλει την τάξη, συναδελφώθηκε απ’τα κάτω με τον λαό. Το γεγονός αυτό δεν μπόρεσε να εκμεταλλευθεί η ηγεσία του λαϊκού κινήματος, ώστε να προωθήσει τις θέσεις της Δημοκρατίας και να υψώσει ανυπέρβλητο φραγμό στον επερχόμενο φασισμό. Προσωπική ευθύνη γι’ αυτό είχε ο τότε αρχηγός του ΚΚΕ Νίκος Ζαχαριάδης. Αλλά με το καθεστώς της προσωπολατρείας που επικρατούσε έγινε αδύνατη η άσκηση δημιουργικής κριτικής. Κι έτσι τα γεγονότα της Θεσσαλονίκης πέρασαν στην ιστορία του λαϊκού κινήματος με μερικούς αόριστους και γενικούς χαρακτηρισμούς, χωρίς να επιχειρηθεί μια βαθύτερη τομή τους και χωρίς να καταλογισθούν ευθύνες. Μ’αν η πλημμελής εσωκομματική λειτουργία δεν έκανε δυνατή τη δημιουργική κριτική, έχει χρέος να προβληματιστεί η ιστορική έρευνα. Δυστυχώς ο συγγραφέας του Πώς εφθάσαμε στην 4η Αυγούστου, ούτε καν σκέφτηκε, φαίνεται, ν’ ανταποκριθεί σ’ αυτό το χρέος. …”

Κώστας Π. Παντελόγλου