Όσα ακολουθούν είναι απόσπασμα συνέντευξης του Κ.Θ. Δημαρά, που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Διαβάζω (τεύχος 53, Μάιος Ιούνιος 1982) – έχει προηγηθεί η τοποθέτησή του ότι οι επιφυλλίδες του ολισθαίνουν από την κριτική προς την ιστορία των γραμμάτων:
“-Έτσι ετοιμάζεστε να γίνετε, όπως λέει ο Αργυρίου, ιστοριογράφος της νεοελληνικής λογοτεχνίας.
-Και πάλι όμως τα πολλαπλά αίτια θα λειτουργήσουν και εδώ. Με την Κατοχή δημιουργούνται ιδιότυπες ομάδες λογιοσύνης, ομάδες μελέτης, στην άκρη της νομιμότητας. Η ζωή ήταν τότε πολύ κλεισμένη, χωρίς ανοίγματα· ως διέξοδοι οργανώθηκαν διάφορες σειρές μαθημάτων σε πολλά ιδιωτικά σπίτια. Για πρώτη φορά εκείνους τους καιρούς κι εγώ, γύρω στα 1943, έδωσα μια σειρά μαθημάτων για την ιστορία της νέας ελληνικής λογοτεχνίας. Δέκα μαθήματα· πρώτο σχήμα της Ιστορίας μου, της Γραμματολογίας, όπως την λέμε. Ύστερα, όπως σας έλεγα, έρχεται (ο Καθηγητής) Άμαντος (ως Υπουργός) και μου συσταίνει να γράψω την Ιστορία της Ελληνικής Λογοτεχνίας· και εκείνη μεν δεν την έγραψα, αλλά άρχισαν τα καινούργια σπίτια τα εκδοτικά, τα οποία είχαν γεμίσει από παλμό στα χρόνια της Κατοχής, και φουντώνουν σε ποικίλη παραγωγή. Τότε μου εζήτησαν από τον “Ίκαρο” να γράψω μια ιστορία της λογοτεχνίας. Τίτλους για μια τέτοια δουλειά είχα τον κύκλο μαθημάτων που σας είπα, ανάλογα μαθήματα αλλού και ό,τι είχα ή ανακοινώσει ή δημοσιεύσει υπό τη μορφή μελετών επάνω σε παλαιότερα θέματα.
-Ήτανε η Αγγλοελληνική Επιθεώρηση, το Αθήναιον, τα Ρωμαντικά σημειώματα.
-Βέβαια, όλα αυτά είναι πριν το 1948. Στα 1948 βγαίνει ο πρώτος τόμος, δηλαδή γραμμένος ασφαλώς 1947 με 1948, αφού τον Δεκέμβριο του 1948 έχει βγει ολόκληρος ο τόμος. Τον Δεκέμβριο, νομίζω, του 1949 βγαίνει ο δεύτερος τόμος”.
Προσθέτω πως τη συνέντευξη είχε πάρει η Βασιλική Κοντογιάννη που τελείωνε τη διδακτορική διατριβή της στο Παρίσι.
Κώστας Π. Παντελόγλου
