Δυο βιβλία αρχιτεκτονικής και πολεοδομίας που εκδόθηκαν πριν 10 χρόνια αφορά η σημερινή καταχώρηση στον Κόσμο της Ν. Φιλαδέλφειας. Το πρώτο είναι του αρχιτέκτονα Δημήτρη Φιλιππίδη, τίτλος του Προάστια και Εξοχές της Αθήνας του ’30, Εκδόσεις Ολκός – σπίτια του Παλαιού Ψυχικού και της Φιλοθέης, της Εκάλης, του Ελληνικού, της Γλυφάδας, της Βούλας, της Κηφισιάς, όχι βέβαια ό,τι σπίτια μα επαύλεις, κτισμένες τη μοντέρνα δεκαετία του ’30, φωτογραφημένες από το Γιώργο Γερόλυμπο και ταξινομημένες και σχολιασμένες από το Δημήτρη Φιλιππίδη, αποτελούν το περιεχόμενο αυτού του βιβλίου, που αποβλέπει και στη διάσωσή τους.
Το δεύτερο βιβλίο έχει τίτλο Η περιπέτεια των Κηπουπόλεων, Εκδόσεις University Studio Press, έργο της αρχιτέκτονος Κικής Κουκούλα (που πρόσφατα χάσαμε), εκτάσεως 526 σελίδων – ο λόγος για την Ηράκλεια Σερρών («η πόλη διαθέτει ξεκάθαρη πολεοδομική δομή, με πλατείες, ιεραρχημένο οδικό δίκτυο και δημόσια κτίρια σε κατάλληλες θέσεις, ενώ η αρχιτεκτονική των κατοικιών που έγιναν από το κράτος είναι μοναδικό δείγμα στην Ελλάδα που αντλεί από τις καλύτερες παραδόσεις κοινωνικής κατοικίας στην Ευρώπη, αυτές που έστρωσαν το δρόμο για τις Κηπουπόλεις»), τη Θεσσαλονίκη, το Ψυχικό, τη Νέα Σμύρνη, την Εκάλη, τη Φιλοθέη και τμήματα της Κυπριάδου («ό,τι ωραιότερο απομένει από την αρχιτεκτονική δραστηριότητα του 20ου αιώνα, ως συνολικό και συνεκτικό έργο»), αλλά και τις κηπουπόλεις Βρετανίας, Ολλανδίας και Γαλλίας. Προσθέτω πως και η Κική Κουκούλα στο βιβλίο της έχει σημειώσει σχετικά με τη διάσωση τα ακόλουθα: «… οι οικισμοί αυτοί, όπου παραμένουν άθικτοι, αποτελούν προνομιακό τόπο διάσωσης αξιόλογου αρχιτεκτονικού έργου από το Μεσοπόλεμο, μια αστείρευτη πηγή υποδειγμάτων για τη δημιουργία καλού και φιλικού περιβάλλοντος κατοικίας. Η άλωσή τους από την επιδίωξη ατομικού κέρδους … θα προκαλέσει μεγάλη καταστροφή στην πολιτιστική και περιβαλλοντική περιουσία της Πρωτεύουσας».
Κώστας Π. Παντελόγλου