Image

Ο Άρης Βασιλόπουλος και η λαϊκή συμμετοχή

7
λεπτά ανάγνωσης
Δύναμη Πολιτών

Ο Άρης Βασιλόπουλος κοινοποίησε τη Δευτέρα 13 Απρίλη 2015 στον προσωπικό του λογαριασμό στο Facebook ένα κείμενο απ’ την αμερικανική ιστοσελίδα truth-out.org, σχολιάζοντάς το ως εξής: “Ένα εξαιρετικό κείμενο, στα αγγλικά δυστυχώς, για τον πολεοδομικό σχεδιασμό και την ανάγκη εμπλοκής των τοπικών κοινωνιών”. Ο τίτλος του κειμένου ήταν “Οι κοινότητες μπορούν να πάρουν πίσω την εξουσία στον πολεοδομικό σχεδιασμό“· και μια και ήταν “στα αγγλικά δυστυχώς”, ιδού μια γρήγορη περίληψη του άρθρου που βρήκε εξαιρετικό ο δήμαρχός μας:

Τα χαμηλότερα κοινωνικοοικονομικά στρώματα επηρεάζονται βαθύτερα από τις αποφάσεις χωρικού σχεδιασμού και χρήσεων γης, σπάνια όμως τους δίνεται εξουσία ν’ αποφασίσουν κατά την πολεδομική διαδικασία. Σύμφωνα με τον Tom Angotti, καθηγητή πολεοδομίας και χωροταξίας στο City University of New York, οι αρμόδιες υπηρεσίες για τον χωροταξικό σχεδιασμό προσεγγίζουν τις τοπικές κοινότητες για να μελετήσουν τις θέσεις τους, κατόπιν της διαμόρφωσης των προσχεδίων του σχεδιασμού: “Οι υπηρεσίες έχουν ήδη συζητήσει με τους κατασκευαστές, οι οποίοι γνωρίζουν το μοντέλο που [συνήθως] ακολουθείται. Έτσι έχουν ήδη αγοράσει γη”.

Στη Νέα Υόρκη υπάρχουν 59 συμβούλια κοινοτήτων, μέσω των οποίων εκφράζονται επίσημα, αλλά μόνο συμβουλευτικά, οι κάτοικοι στη διαδικασία του σχεδιασμού. Κι ενώ σ’αυτά συμμετέχουν εθελοντικά διάφοροι ακτιβιστές κάτοικοι που ελπίζουν να επηρεάσουν τις αποφάσεις, τα συμβούλια αυτά αποτελούν άλλοθι δημοκρατικότητας για το στημένο παιχνίδι υπηρεσιών σχεδιασμού και κατασκευαστών. Στο τέλος, ανεξάρτητα απ’ τις γνωμοδοτήσεις των συμβουλίων, συμβαίνει αυτό που σχεδιάζουν υπηρεσίες και κατασκευαστές από κοινού.

Ο ίδιος ο Angotti έχει αναλάβει την εκπόνηση μιας μελέτης για λογαριασμό της λαϊκής οργάνωσης του Μπρούκλιν “Κίνημα για την Προστασία του Λαού” με στόχο να συμπεριληφθούν σ’ αυτή οι ανάγκες και οι επιθυμίες των κατοίκων, αντί να αρκεστούν στις “μελέτες” των υπηρεσιών που τα έχουν κάνει πλακάκια με τους “επενδυτές”. Εν προκειμένω, λέει το άρθρο, συναντιέται η επιστημονική μεθοδολογία του καθηγητή με τις κινήσεις της οργάνωσης στη βάση και τους αγώνες της εναντίον του εξευγενισμού της περιοχής κι αυτό είναι αναγκαίο κι απαραίτητο.

Γιατί μας κοινοποίησε το κείμενο αυτό ο Άρης Βασιλόπουλος; Ίσως για να μας πείσει για το ουσιαστικό του ενδιαφέρον για τη συμμετοχή των πολιτών στον αστικό σχεδιασμό – κι αν αυτός ήταν ο λόγος, αυθορμήτως έρχονται στο νου τα παρακάτω.

Στη Νέα Φιλαδέλφεια ζούμε εδώ και καιρό μια ανάλογη κατάσταση μ’ αυτή που περιγράφεται στο “εξαιρετικό κείμενο”: Επιχειρηματικά συμφέροντα με ονοματεπώνυμο επιδιώκουν τη διαμόρφωση του κατάλληλου νομοθετικού περιβάλλοντος, ώστε να μπορέσουν να εκτελέσουν ένα μεγάλο κατασκευαστικό έργο που εμφανίζουν ως φάρμακο για κάθε ασθένεια της περιοχής. Προσπαθούν να εξασφαλίσουν όχι μόνο τη συμφωνία της κυβέρνησης ΝΔ-ΠΑΣΟΚ, αλλά και της μελλοντικής τότε κυβέρνησης με κορμό τον ΣΥΡΙΖΑ. Πίσω τους έχουν κι άλλους επιχειρηματίες με μικρότερα συμφέροντα, κυρίως στο χώρο της εστίασης, που σέρνουν στην ουρά τους τον “πολιτικό κόσμο” της πόλης (όταν δεν ταυτίζονται μ’ αυτόν). Το μεγαλύτερο μέρος του “πολιτικού κόσμου” επαναλαμβάνει μονότονα τη ρητορική του πρώτου επιχειρηματία και του μηχανισμού του, στο προηγούμενο δημοτικό συμβούλιο, στο νέο δημοτικό συμβούλιο, στις τοπικές εφημερίδες που εκδίδουν ή ελέγχουν, στις προεκλογικές τους εκστρατείες.

Ο Άρης Βασιλόπουλος και η “Δύναμη Πολιτών” ασκούν εξουσία στην πόλη απ’ τον περασμένο Σεπτέμβρη. Από τότε είχαν ευκαιρίες να “εμπλέξουν” (κατά την ορολογία του δημάρχου) τον κόσμο της πόλης στον πολεοδομικό σχεδιασμό, ωστόσο προτίμησαν να μην το κάνουν. Μερικά παραδείγματα:

Αξιολόγησαν ως δευτερεύον το ζήτημα του νέου Ρυθμιστικού Σχεδίου Αθήνας-Αττικής και των ευρύτερων επιπτώσεών του στην περιοχή, δηλώνοντας προς το Συντονιστικό Κατοίκων σε συνάντησή τους τον περασμένο Οκτώβριο ότι δεν υπάρχει πρόθεση να τεθεί το θέμα του ΡΣΑ στο Δημοτικό Συμβούλιο άμεσα, διότι ο Δήμος αυτή τη στιγμή “έχει πιο επείγουσες προτεραιότητες”.

Δεν επεδίωξαν τη συζήτηση με τους κατοίκους της πόλης, ειδικά του πολύπαθου προσφυγικού συνοικισμού, για τις συνθήκες που διαμορφώνονται από την εμπορική εκμετάλλευση του ιστορικού κέντρου της πόλης, όταν μπήκε το ζήτημα των δημοτικών τελών στο δημοτικό συμβούλιο της 25ης Νοεμβρίου (έχει ενδιαφέρον ότι δεν έχουμε ξανακούσει από τότε την φωνή του εισηγητή του θέματος, Αρσένη Πρελορέντζου, που έθεσε αρκετά χρήσιμα ερωτήματα και παρείχε αρκετά στοιχεία).

Εμφάνισαν έτοιμο το επιχειρησιακό πρόγραμμα 2014-2019 αντί να ζητήσουν με έναν συντεταγμένο τρόπο τις γνώμες του κόσμου της πόλης για να το διαμορφώσουν. Εφάρμοσαν πειθήνια τα χρονοδιαγράμματα και τη μεθοδολογία που απαιτεί το ελληνικό κράτος από τους δήμους για τα επιχειρησιακά τους προγράμματα, ματαιώνοντας επί της ουσίας κάθε ελπίδα σοβαρού δημόσιου διαλόγου. Ακόμη κι έτσι, σχεδόν δυο μήνες μετά το τέλος της “δημόσιας διαβούλευσης” (ο θεός να την κάνει) που έγινε με ερωτηματολόγιο του δήμου προς τους πολίτες , δεν έχουμε δει κάποια περίληψη, έστω, των θέσεων που διατυπώθηκαν κατά τη διαδικασία. Στο επιχειρησιακό πρόγραμμα περιέλαβαν κατευθύνσεις που ουδέποτε είχαν συζητηθεί ή θεωρηθεί δεδομένες από την ίδια την πόλη, ούτε καν καταγράφονταν με σαφήνεια στο προεκλογικό πρόγραμμα της Δύναμης Πολιτών.

Ο κανονισμός για την ενοικίαση δημόσιων χώρων για την ανάπτυξη τραπεζοκαθισμάτων μπήκε σε διαβούλευση μόνο με τους μαγαζάτορες και όχι με τους κατοίκους του κέντρου της πόλης, που είναι οι πρώτοι που θίγονται από την ανεξέλεγκτη επέκταση των επιχειρήσεων εστίασης. Να μη συζητήσουμε για την εφαρμογή του· ο ίδιος ο δήμαρχος παραδέχτηκε σε πρόσφατη δημόσια εκδήλωση ότι δεν τα πάει και πολύ καλά με τον δημόσιο χώρο και το σφετερισμό του. Ενδεικτική της ανεπαρκούς συμμετοχής των άμεσα ενδιαφερόμενων, η πρόσφατη πρωτοβουλία κατοίκων πέριξ της οδού Σάρδεων.

Τέλος, αφού δέχτηκαν την “οικογένεια” της ΑΕΚ στις εγκαταστάσεις του δήμου για να ενημερωθούν για τις προθέσεις του Δημήτρη Μελισσανίδη και της εταιρείας της οποίας εμφανίζεται ως “διοικητικός ηγέτης”, ανακοίνωσαν ότι έχουν ζητήσει τη γνώμη και ειδικών από το εξωτερικό· κι οι ειδικοί που απαιτούνται, στην περίπτωσή μας, κατά τη γνώμη της δημοτικής αρχής, είναι κατασκευαστές γηπέδων κι όχι επιστήμονες σαν τον Angotti που σκέφτονται τα συμφέροντα των πολλών κι όχι των λίγων μέσα στην πόλη (Άραγε τι να σκέφτεται για τη σύσκεψη της 30/3 ο Νίκος Μπελαβίλας που συμμετείχε σ’ αυτή; Ο Ηλίας Αποστολίδης κάτι υπονόησε…).

Η σύγκριση ακόμη και με το καλύτερο σενάριο του Tom Angotti είναι, δυστυχώς, καταλυτική: Θέλει ή δεν θέλει ο δήμαρχος την ουσιαστική συμμετοχή της τοπικής κοινωνίας στον πολεοδομικό σχεδιασμό (και όχι μόνο); Οι κινήσεις που έχει κάνει απ’ το Σεπτέμβρη ως σήμερα δεν αφήνουν και πολλά περιθώρια αμφιβολιών· δεν θέλει ή, στο καλύτερο σενάριο, δεν μπορεί. Πράγμα που μας οδηγεί σε μια τελευταία για τώρα απορία: μήπως τελικά το κείμενο του truth-out.org ήταν “στα αγγλικά ευτυχώς”;

ΥΓ. Ίσως μια άλλη φορά θα είχε νόημα να ασχοληθούμε με το αν η μέθοδος του καθηγητή Angotti θα μπορούσε να παράξει ωφέλιμα για τα λαϊκά στρώματα αποτελέσματα κι άρα αν αξίζει να χρησιμοποιηθεί ως παράδειγμα. Αλλά βέβαια αυτό είναι άλλη συζήτηση…

π.

1 Comments Text