Η αυτοδιοίκηση ως θεμέλιο της λαϊκής εξουσίας (Από την εισήγηση του Γραμματέα Εσωτερικών της Κυβέρνησης της Ελεύθερης Ελλάδας προς την Βουλή της Εθνικής μας Αντίστασης)

Ο Γιώργης Σιάντος στο βήμα του Εθνικού Συμβουλίου των Κορυσχάδων. Φωτογραφία του Σπύρου Μελετζή
Ο Γιώργης Σιάντος στο βήμα του Εθνικού Συμβουλίου των Κορυσχάδων. Φωτογραφία του Σπύρου Μελετζή

Όσα σήμερα θα καταχωρήσω στον “Κόσμο της Ν. Φιλαδέλφειας” τα έχω δημοσιεύσει και άλλη φορά (βλ. “Δημοτικά Ζητήματα”, Εκδόσεις Παντελόγλου, Φυλλάδιο 21.22, 10 Ιουλίου-10 Οκτωβρίου 1981), έχουν όμως περάσει πολλά χρόνια από τότε, ενώ έχουν σωρευθεί εν τω μεταξύ οι αρνητικές συνέπειες της “εοκικής πρακτικής”, του “Καποδίστρια”, του “Καλλικράτη”, της “γερμανικής τεχνογνωσίας”, αλλά και της προγραμματικής μετάλλαξης του κομμουνιστικού κόμματος, γι’ αυτό επιβάλλεται η εκ νέου δημοσιότητα, αυτή την φορά από τον “Κόσμο της Ν. Φιλαδέλφειας”.

Όσα αμέσως παρακάτω καταχωρώ είναι από την εισήγηση του Γιώργη Σιάντου, που είχε την πρώτη ευθύνη στο κομμουνιστικό κόμμα τα χρόνια της Γερμανικής Κατοχής, προς το Εθνικό Συμβούλιο (την Βουλή της Εθνικής μας Αντίστασης) κατά την διάρκεια των εργασιών του στις 20 Μαΐου 1944 – ήταν τότε ο Γιώργης Σιάντος και Γραμματέας Εσωτερικών της Πολιτικής Επιτροπής Εθνικής Απελευθέρωσης, της Κυβέρνησης δηλαδή της Ελεύθερης από τους Γερμανούς Ελλάδας.

“… Αν με την συγκρότηση του Εθνικού Συμβουλίου βάλαμε ένα λιθάρι, με την Τοπική Αυτοδιοίκηση βάζουμε πολλά λιθάρια για την Λαϊκή Δημοκρατία. Η Αυτοδιοίκηση που θέλουμε εμείς, που χτίζουμε εμείς, που επιθυμεί ο Ελληνικός λαός, δεν έχει καμμιά απολύτως σχέση με την λεγόμενη παλιά Αυτοδιοίκηση, που οι Κοινοτάρχες ήταν τοποτηρητές των παλιών Κυβερνήσεων, που άλλαζαν όταν άλλαζαν οι Κυβερνήσεις και που στα κοινοτικά γραφεία ήταν ζήτημα αν είχαν μια καρέκλα και 5 κόλλες χαρτί.

Η Τοπική Αυτοδιοίκησή μας είναι εντελώς άλλο πράγμα. Εμείς θέλουμε την Τοπική Αυτοδιοίκηση μέσο συμμετοχής του λαού στην διοίκηση του τόπου. Θέλουμε να κάνουμε τον λαό νοικοκύρη και διευθυντή στο σπίτι του. Αυτό ζητάμε με την Αυτοδιοίκηση που αρχίσαμε και διαρκώς θα την τελειοποιούμε ως που να την ολοκληρώσουμε.

Η Τοπική Αυτοδιοίκησή μας είναι μοχλός δραστηριοποίησης ολόκληρου του Ελληνικού λαού. Η δραστηριοποίηση του λαού, η παλλαϊκή συμμετοχή στην πολιτική ζωή μόνο δια μέσου μιας ζωντανής Αυτοδιοίκησης μπορεί να γίνει.

Μόνο με την Αυτοδιοίκηση μπορεί να μπει σε κίνηση και δράση, και τώρα και μεταπολεμικά για την ανοικοδόμηση της Χώρας, η ανεξάντλητη δραστηριότητα των λαϊκών μαζών. Οσοδήποτε καλή και λαϊκή κι αν είναι μια Κεντρική Κυβέρνηση, δεν μπορεί να γίνει ήλιος που να φέξει σ’ όλη την χώρα και να κινήσει από την Αθήνα όλες τις ζωντανές δυνάμεις του Έθνους. Αυτό μόνο με την Αυτοδιοίκηση μπορούμε να το πετύχουμε.

Πάρτε ένα παράδειγμα: Έχουμε 6.000 Δήμους και Κοινότητες περίπου. Αν τις κάνουμε ζωντανές και έχουμε μέσο όρο σε κάθε Κοινότητα 10 πρόσωπα αμέσως-αμέσως παίρνουν μέρος στην διοίκηση της χώρας 60.000, που θα κινήσουν κοντά τους το σύνολο του λαού. Να πώς ο λαός μπαίνει στην διοίκηση της χώρας.

Θέλουμε ακόμα την Αυτοδιοίκηση μέσο ανάπτυξης της εθνικής παραγωγής και της συγκοινωνίας. Η Αυτοδιοίκηση μπορεί να κάμει κάθε είδους κοινωφελή έργα, αρδευτικά, αποξηραντικά, αντιπλημμυρικά, κατασκευή μικρών δρόμων και γεφυριών. Όταν οι Δήμοι και οι Κοινότητες κάνουν έστω και λίγα τότε για το σύνολον είναι πολλά.

Θέλουμε ακόμα την Αυτοδιοίκηση μέσο προστασίας της υγείας, μέσο προνοίας και πολιτισμού των πόλεων και των χωριών. Η παλιά κατάσταση, να μην υπάρχει ένα μαιευτήριο για να γεννήσει μια γυναίκα, να μην υπάρχει μια ένεση, ένα νοσοκομείο με δυο κρεββάτια και όλοι να πηγαίνουν στην Αθήνα ή να πεθαίνουν, ήταν φοβερή και στοίχιζε πολλά στον λαό. Μπορούμε και πρέπει να την αλλάξουμε. Όλα όσα λέω δεν είναι ακατόρθωτα. Μπορούν να γίνουν.

Πώς σκεφτόμαστε και είναι δυνατόν να δημιουργήσουμε ζωντανή Αυτοδιοίκηση, που να παίξει τον τεράστιο αυτό ρόλο και να κάνει όλα αυτά τα έργα;

Το πρώτο που χρειάζεται να δώσουμε στην Τοπική Αυτοδιοίκηση είναι τα οικονομικά μέσα. Χωρίς αυτά δεν γίνεται τίποτε. Τι κάναμε εμείς για να δώσουμε οικονομικά μέσα στην Αυτοδιοίκηση; 1) Τα 20% απ’ όλους τους φόρους που θα δίνει μια Κοινότητα ή ένας Δήμος στο Δημόσιο θα μένουν στο ταμείο τους. Δεν είναι αυτό μικρό ποσό για σήμερα. 2) Έχουμε όμως και πολλές φτωχές Κοινότητες που δεν έχουν έσοδα. Για να βοηθήσουμε τις φτωχές αυτές Κοινότητες το 50% απ’ το σύνολο των κρατικών εσόδων θα πηγαίνει σε Ειδικό Ταμείο Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Το έσοδο αυτό είναι τεράστιο. 3) Όλα τα δημόσια δάση τα δώσαμε στις Κοινότητες, να τα διαχειρίζονται και να τα εκμεταλλεύονται.

Με τους τρόπους αυτούς δίνουμε όλα τα μέσα για ν’ αποχτήσουμε ζωντανή και δημιουργική Αυτοδιοίκηση. Όταν αυτά που αποφασίσαμε τώρα εφαρμοστούν και αναπτυχθούν σε καιρό ειρήνης από ένα Λαϊκό Κράτος, τότε μπορεί να γίνουν θαύματα. Ν’ αλλάξει ριζικά η όψη των χωριών. Να διωχτεί η μιζέρια και η εξαθλίωση … Να ριζώσει σ’ αυτά η ευτυχία η πρόοδος ο πολιτισμός.

Ένα δεύτερο πράγμα που μας χρειάζεται για να κάνουμε ζωντανή Αυτοδιοίκηση είναι τα πρόσωπα. Ακούμε συχνά “όλα καλά, μα δεν έχουμε ανθρώπους”. Μπορούμε να έχουμε χρήσιμη διοίκηση. Το ίδιο το περιεχόμενο που δίνουμε στην Αυτοδιοίκηση φτιάχνει καινούργιους ανθρώπους. Επειδή η Αυτοδιοίκηση θα έχει να κάνει σοβαρά έργα, θα προσέξει πολύ ο καθένας, θα σκεφθεί πολύ ποιον θα εκλέξει. Όλος ο κόσμος θα ενδιαφερθεί και θα φροντίσει να βγάλει τους καλύτερους. Μα αυτό δεν φτάνει.

Για τούτο καθιερώνουμε δύο ελέγχους. Έναν απ’ τα κάτω και έναν απ’ τα πάνω. Με τον καινούργιο Κώδικα Αυτοδιοίκησης, που επεξεργαζόμαστε, ο απ’ τα κάτω έλεγχος καθιερώνεται με ταχτικές συνελεύσεις όλων των πολιτών, όπου η διοίκηση του χωριού θα κάνει λογοδοσία. Ο έλεγχος αυτός γίνεται και σε έκτακτες συνελεύσεις όταν το ζητήσει το 1/3 των ψηφοφόρων του χωριού. Στις πόλεις ο έλεγχος απ’ τα κάτω θα γίνεται με δημοψήφισμα μια φορά τον χρόνο ή έκτακτα όταν το ζητήσει ένας αριθμός πολιτών. Με το δημοψήφισμα οι πολίτες θ’ απαντούν σ’ ωρισμένα ερωτήματα, αν η διοίκηση είναι χρηστή ή όχι. Στην δεύτερη περίπτωση πέφτει το Δημοτικό Συμβούλιο και γίνονται καινούργιες εκλογές. Με τον άγρυπνο και διαρκή αυτόν έλεγχο, κοσκινώντας-κοσκινώντας θα βρεθούν τα κατάλληλα πρόσωπα για την διοίκηση των Δήμων και Κοινοτήτων, οι χρηστοί, ηθικοί και δραστήριοι άνθρωποι.

Έχουμε και τον έλεγχο απ’ τα πάνω με τους επιθεωρητές αυτοδιοίκησης και τους κυβερνητικούς αντιπροσώπους. Ο δικός μας κυβερνητικός έλεγχος δεν είναι παρεμβατισμός. Καμμιά επέμβαση στα καθήκοντα των αιρετών. Ο έλεγχος απ’ τα πάνω είναι πατρική συμβουλή, διαφώτιση, καθοδήγηση, διαπαιδαγώγηση και έλεγχος σ’ ό,τι δεν παίρνει χαμπάρι εύκολα ο λαός. …

Την Αυτοδιοίκηση την χωρίζουμε σε δυο βαθμούς, σε δυο σκαλοπάτια … Πρώτο σκαλοπάτι είναι ο Δήμος ή η Κοινότητα και δεύτερο … όσο συνεχίζεται ο Πόλεμος … θα είναι το Επαρχιακό (Συμβούλιο), γιατί πουθενά δεν έχουμε ένα Νομό ολόκληρο ελεύθερο…

Ο καινούργιος Κώδικας προβλέπει την χρονιάτικη Συνέλευση των Προέδρων των Κοινοτήτων και των Δημάρχων. Το Όργανο αυτό θα είναι τόσο ισχυρό, που τις αποφάσεις του, μόνο η Βουλή θα μπορεί να τις ανατρέψει.

Με την Τοπική Αυτοδιοίκηση, την Βουλή και τα άλλα Λαοκρατικά Όργανα θα φτάσουμε στην Λαϊκή Δημοκρατία.

Η Αυτοδιοίκηση είναι ένα μεγάλο καρφί στην Αντίδραση. Γιατί; Γιατί καταλαβαίνει πως αυτή είναι το φυτώριο της Λαϊκής Δημοκρατίας, είναι θεμέλιο και ανάπτυξη της Λαϊκής Κυριαρχίας, είναι με λίγα λόγια αυτό που δεν την συμφέρει, αυτό που χτυπάει τα προνόμιά της. …”

Μένει τώρα να σημειώσω ότι τα όσα παραπάνω καταχώρησα περιλαμβάνονται στο χρονικό “Στ’ Άρματα! Στ’ Άρματα!”, που κυκλοφόρησε προδικτατορικά (1964) στην Ελλάδα από τον Εκδοτικό Οίκο “Γιαννίκος” (Τόμος 3ος, Σελ. 58-60).

Κώστας Π. Παντελόγλου